Georg Leithner is al 15 jaar berggids en brengt zijn leven al sinds zijn kindertijd door in de bergen – in de zomer en in de winter. Leithner heeft sinds het begin als berggids de leiding over de SnowTrex Partner Skitourenwinter skitochtkampen. in 2019 leidde de fulltime berggids uit Pinzgau samen met zijn berggidsencollega en jarenlange vriend Moritz Rabel het SnowTrex skitourenkamp en inspireerde hij de deelnemers met zijn expertise en indrukwekkende verhalen van zijn expedities. SnowTrex vroeg de 45-jarige naar zijn beroep en de fascinatie van bergbeklimmen en skitouren en vatte ook de belangrijkste informatie over het beroep van “berggids” samen.
Interview met berggids Georg Leithner
Meneer Leithner, wat was uw persoonlijke weg om berggids te worden?
Ik ben altijd in de bergen geweest. Al op jonge leeftijd beklom ik met mijn vader het hooggebergte van Oostenrijk. Op een dag begon ik met klimmen en reisde ik nog meer door de bergen. Uiteindelijk ben ik in 1998 bij de bergreddingsdienst gegaan en heb daar een aantal jaren gewerkt. Daar werd me toen gevraagd: “Wanneer ga je eigenlijk je berggidsopleiding doen? Je brengt zoveel tijd door in de bergen en weet overal de weg, dat zou toch wel iets voor jou zijn?” Ik nam dit ter harte en las me in over de vereisten voor de proeve van bekwaamheid. Voorheen dacht ik altijd dat je hiervoor een uitzonderlijke bergbeklimmer moest zijn en ik beschouwde mezelf meer als een gemiddelde bergbeklimmer. Ik heb me toen vijf jaar lang minutieus voorbereid op de opleiding, allemaal terwijl ik 100 procent fulltime werkte en ploegendiensten draaide als monteur in een mijnbouwbedrijf.
Welke kwalificaties heb je nodig om als berggids te werken?
Als berggids moet je een zeer hoog niveau kunnen aantonen in alle facetten van de bergsport. Voor het toelatingsexamen voor de opleiding wordt op alle gebieden een bepaald niveau aangegeven dat je moet beheersen. Je moet bijvoorbeeld kunnen vrij klimmen in de bovenste 7e graad in alpine klimmen, ervaring hebben met skitochten in normale grasbergen en op gletsjers, ijs- en rotsklimmen, gecombineerd tot de 5e en 6e moeilijkheidsgraad. Voor het toelatingsexamen moet je ook kunnen skiën op het niveau van nationaal skileraar, waar de meeste mensen zakken.
Is jouw baan de perfecte combinatie van passie en beroep?
Als je passie voor bergbeklimmen ook je roeping is, dan is berggids worden natuurlijk een goede zaak! Veel mensen volgen echter een opleiding tot berggids om een andere reden: het is de hoogste opleiding die je kunt krijgen in de bergsport. Daarom gebruiken veel bergbeklimmers de opleiding om de puntjes op de i te zetten om de perfecte alpinist te worden. Want dat krijgen ze niet meer van de Alpenclub. Het beroep interesseert ze daarentegen helemaal niet. Sommigen maken de opleiding ook af om in de zomer hun studie te kunnen financieren met begeleide tochten. Van de 20 tot 25 volledig opgeleide berggidsen blijven er ongeveer vijf over die het beroep daadwerkelijk uitoefenen.
Zij reizen waarschijnlijk extreem vaak als berggids en brengen weinig tijd thuis door .. Dat hoort bij het vak. Maar als je ouder wordt en een relatie of gezin krijgt, probeer je je werkgebied dichter bij huis te brengen. Ongebonden, zonder huis of gezin, maakt het niet uit of je weken achtereen reist, in het laagseizoen naar Zuid-Amerika gaat of trektochten in Nepal leidt. Maar als je eenmaal een bepaalde status in het leven hebt bereikt, wil je natuurlijk meer thuis zijn. Toch moet ik een paar uitschieters hebben, ik kan niet 365 dagen per jaar op één plek zijn!
Ik breng de winter nu thuis door. Ik ken elke piste hier en leer het weer en de sneeuwcondities gedurende het seizoen kennen. Dat maakt het veel gemakkelijker om de sneeuwcondities in te schatten. Op andere plaatsen moet ik me lang voorbereiden, informeren naar de sneeuw en eerst de potentiële gevaren uitwerken. Dat is veel uitdagender dan thuis.
Winter of zomer? Wat is je favoriet?
In beide seizoenen ervaar je alle facetten van de bergsport en de organisatie van tochten en het vinden van routes zijn identiek. In de zomer zijn er echter meer uitdagende passages qua klimtechniek. Voor mij is de zomer het gemakkelijkste seizoen om het beroep uit te oefenen omdat er dan geen potentieel gevaar van lawines is. Toch is de winter ook gaaf! Vooral de toerskikampen zijn erg leuk. In de winter is het idealiter een goede mix van alpiene training, skitouren en freeriden.
Wat maakt toerskiën voor jou zo fascinerend?
Buiten zijn – met de natuur. Me overgeven aan de krachten van de natuur, zoals lawines. Ik ben zelf, alleen, in staat om beslissingen te nemen die het verschil kunnen maken tussen leven en dood. Ik ben ook onder de indruk van de fascinerende landschappen die de sneeuw produceert in combinatie met licht, dat we in de zomer niet hebben. In de winter zorgt de diffuse lichtinval voor heel andere contouren, een heel ander landschap. Je kunt je opladen in de natuur op de gezellige, avontuurlijke manier van skitouren en genieten van de rust van de natuur en de winter.
Kan iedereen toerskiën? Wat zijn de vereisten voor een (begeleide) skitocht?
In principe kan iedereen die kan skiën en een bepaalde fysieke conditie heeft, skitochten maken. Het knelpunt – waar de vreugde vaak omslaat in afzien – is de skivaardigheid. Vaak ga je nog steeds bergopwaarts, maar ben je al moe. Als je skivaardigheid maar matig of slecht is, is het niet meer leuk en het is ook gevaarlijk, omdat het risico op letsel toeneemt. De basisvereiste is daarom een solide korte bocht, zodat je de sneeuwcondities van verschillende moeilijkheidsgraden onder de knie krijgt. Veel mensen zeggen dat ze alleen gaan toerskiën vanwege de beklimming, maar ik vind het ook heerlijk om weer naar beneden te gaan!
Welke tips zou je beginnende toerskiërs geven?
Ik adviseer een basistraining dicht bij de piste voor de beklimming, waar je vertrouwd kunt raken met het materiaal en je bewegingen kunt oefenen. Vervolgens moet je werken aan het verbeteren van je skiniveau, ook dicht bij de piste. Op een dag komt het moment dat je off-piste wilt gaan. Dan moet je beslissen: Waar doe ik wat met wie? Een kamp zoals we dat net met SnowTrex hebben georganiseerd, is een echte kans om te leren wat er naast het materiaal allemaal nog meer komt kijken bij het toerskiën: weer, sneeuw, lawinebewustzijn, groepsdynamiek. Tijdens zo’n kamp leer je dit allemaal perfect kennen!
Daarom raad ik iedereen aan om naar zo’n kamp te gaan om wat basisinput te krijgen en niet zomaar iemand blindelings te volgen. Als ik iemand ga volgen, kan ik op zijn minst achteraf kritisch bekijken of alles wat hij doet goed is.
Wanneer kun je zelfstandig het terrein op?
Ik denk dat je minstens vijf tot tien jaar regelmatig met ervaren mensen moet hebben geskied om zelfstandig tochten te kunnen uitzetten in een gebied waar je een paar keer bent geweest. Ik denk niet dat het zin heeft om zomaar naar een andere locatie te reizen en daar een skitocht te maken, omdat het voor ons berggidsen een uitdaging is om de tocht veilig te organiseren. Vooral als ik het gebied niet eens van de zomer ken.
Afgezien daarvan hangt het ervan af hoe snel en intuïtief je alle relevante factoren kunt oppikken en beseffen en of je meer een angstig type bent of een waaghals. Als je je aan de elementaire regels houdt, kun je ook eenvoudige skitochten maken die niet al te ver van het beveiligde gebied afliggen. Wilde tochten daarentegen vereisen veel ervaring. Kennis van de kaart, aanschaf van uitrusting, lawinerapporten – er zijn veel factoren betrokken bij de planning, dus je moet heel zeker van jezelf zijn. Of je kunt je grenzen verleggen en je risiconiveau verhogen. Als sporter is het aan jou.
Vind jij skitouren een gevaarlijke sport?
Zo gevaarlijk als de individuele toerskiër het risico verhoogt. Je kunt heel, heel veilig zijn in deze sport. Met elementaire reductiemethoden zoals die van Werner Munter reis je op een hoog veiligheidsniveau, tot een paar procent van het onvermijdelijke. Met zulke strategieën, die een sociaal geaccepteerd restrisico definiëren, kun je veilig gaan skiën. Als er toch iets gebeurt, is dat gewoon pech.
Het probleem is echter dat er geen verplichting is om deze methoden te gebruiken. Achteraf is het vaak onmogelijk om te bepalen of een ongeluk gebeurde vanwege het restrisico of dat het echt roekeloos was.
Welke rol spelen de media?
Als er iets gebeurt, wordt het altijd erg opgehemeld in de media omdat het een randsport is. Het is niet zoals autorijden, want autorijden is algemeen geaccepteerd. Iedereen kent het risico en accepteert het. Het wegverkeer is erg gevaarlijk en hoewel iedereen een rijbewijs moet hebben, gebeuren er toch ongelukken. Er is een wettelijk kader gecreëerd, maar mensen maken nog steeds fouten en er gebeuren ongelukken. In de bergen is het niet anders. Veel mensen weten de weg en zijn attent, maar toch gebeurt er soms iets omdat je iets verkeerd hebt ingeschat.
Ondanks het toenemende aantal toerskiërs – nu meer dan 500.000 – blijft het aantal ongelukken constant op ongeveer 20 tot 30 dodelijke lawinedoden per winter in Oostenrijk. Dit betekent dat skitochten steeds veiliger worden.
Wat spreekt je het meest aan in je werk en in het alpinisme?
Het mooiste aan bergbeklimmen is dat je in de natuur tot jezelf beperkt bent. De berg is geen sportuitrusting. Het maakt niet uit welke uitrusting je hebt of dat je technisch onderlegd bent: als het weer niet meespeelt, kun je nederig terugkeren zonder iets bereikt te hebben.
Als je midden in de bergen bent, zoals in Nepal, en er honderd kilometer lang geen mensen te zien zijn, denk je bij jezelf: Wie heeft er mensen nodig? De natuur is zo prachtig – zelfs zonder mensen. Dit te ervaren is gewoon sensationeel aan bergbeklimmen. Daarnaast is bergbeklimmen een levensschool, je maakt vrienden voor het leven en hebt samen plezier. Dat is briljant!
Een groot contrast met de eenzaamheid in de bergen …
Precies, aan de ene kant dit “niets” en aan de andere kant een gezelschap dat gelijkgestemd is en ook houdt van het feit dat er daarboven niets is. Deze gelijkgestemden als berggids laten zien dat je je veilig in de bergen kunt bewegen en ervan kunt genieten is altijd een belevenis! En een zelfbevestiging als je na een geslaagde tocht weer gezond in het dal aankomt, samen een biertje drinkt en eindelijk als goede vrienden afscheid neemt.
Wat zijn je nieuwe projecten na de vele expedities in het verleden?
Het volgende project is een vaarbewijs! Na 45 jaar in de bergen wil ik nu graag de zee zien.
Algemene informatie over het onderwerp “Berggids”
Ongerepte hellingen beklimmen op toerski’s, je verwonderen over unieke bergpanorama’s en genieten van het berglandschap. De meeste sneeuw- en natuurliefhebbers trekken op eigen houtje de bergen in, hopend op veelbelovende landschapspanorama’s, unieke natuurervaringen en, indien mogelijk, een afdaling door ongerepte poedersneeuw. De meeste skitoeristen beseffen echter niet hoe belangrijk een berggids is of wat de voordelen van een begeleide skitocht zijn. Dankzij de ervaring van de professionals, hun diepgaande lokale kennis en speciale training beloven begeleide bergtochten niet alleen veiligheid en oriëntatie, maar brengen ze natuurliefhebbers ook naar unieke uitzichtpunten, verborgen plekjes en fantastische, lawineveilige hellingen met diepe sneeuw. De optie van een berggids moet je dus zeker overwegen voor je volgende skitocht.
Opleiding tot berggids
De opleiding tot staatsgecertificeerd berg- en skigids bestaat uit een combinatie van theorie en praktijk, zoals bij de meeste cursussen. Om toegelaten te worden tot het veeleisende opleidingsprogramma moeten allround vaardigheden op rotsen, ijs en ski’s worden aangetoond in drie proeven van bekwaamheid. Pas na het slagen voor de examens mogen de zogenaamde aspiranten beginnen met het eigenlijke opleidingsprogramma.
Het driejarige trainingsprogramma bestaat uit theoretische en praktische modules. Het kan op elkaar voortbouwen of volgens een individuele planning worden georganiseerd. Naast de “Techniek van het gidsen op elk alpien terrein” en de “Didactiek en methodologie van kennisoverdracht” krijgen aspiranten ook uitgebreide theoretische kennis aangeleerd. Een groot deel van de inhoud heeft betrekking op de onderwerpen rots, ijs en winter. Daarnaast is tijdens de opleiding een stage van minstens 36 dagen vereist. Deze moet worden voltooid in een berg- en skischool. Hier doen aspiranten praktijkervaring op en profiteren ze van de kennis van ervaren berg- en skigidsen. Elk studieblok wordt afgesloten met een examen over gidstechnieken, lesactiviteiten en persoonlijke vaardigheden. Als een aspirant slaagt voor alle cursusexamens, wordt de aspirant-specialist gemachtigd om het staatsexamen tot berg- en skigids af te leggen. Binnen twee dagen moet de bevoegde aspirant tijdens dit examen zijn specialistische kennis in theorie aantonen.
Na het voltooien van het eindexamen beschikt de pas gediplomeerde berg- en skigids over alle vaardigheden om toekomstige klanten welzijn, plezier en veiligheid te garanderen tijdens begeleide wandel- of skitochten. Daarnaast worden de certificaten “UIMLA International Mountain Leader” of “IVBV Mountain Guide” uitgereikt, die volgens de VDBS (Verband Deutscher Berg- und Skiführer e. V.) alleen erkend zijn voor commercieel gidsen in de bergen.
Redenen voor een tocht met een berggids
Veel sneeuw- en natuurliefhebbers weten niet zeker of hun tocht begeleid moet worden door een berggids en of dit de moeite waard is. Natuurlijk is het goedkoper om de beklimming alleen te proberen, maar één ding is zeker: een berggids die de groep veilig door het winterwonderland leidt, brengt ervaring en kennis mee die de komende skitocht naar een nieuw niveau tillen.
Het gezegde “Je stopt nooit met leren” vat perfect samen wat het gezelschap van een berggids zo waardevol maakt, want ski- en berggidsen stellen sneeuwliefhebbers in staat om tijdens skitochten nieuw terrein te betreden dat ze in hun eentje waarschijnlijk vermeden zouden hebben. Het bedwingen van de route wordt zo een uitdagende en unieke ervaring. Getrainde experts kennen talloze alternatieve routes, binnenwegen en beklimmingen die je in je eentje onmogelijk zou kunnen vinden. Berggidsen leiden de groep ook naar fantastische poederafdalingen. Na een inspannende klim is de afdaling op lichte poedersneeuw een beloning op zich.
Zin in een tocht met een berggids? SnowTrex heeft hier alle belangrijke informatie over skitochten samengevat voor sneeuwliefhebbers die zich alvast willen inlezen.
FAQ over berggidsen
Hoeveel verdient een berggids?
Het dagtarief voor berggidsen varieert per regio en land. Gemiddeld ligt het tarief echter rond de 500 euro.
Hoe worden berggidsen genoemd?
Berggidsen worden alpinisten genoemd. Wanneer ze echter een opleiding tot berggids volgen, worden ze aspiranten genoemd.
Hoeveel berggidsen zijn er in Oostenrijk?
Er zijn in totaal ongeveer 1.500 berggidsen en 30 vrouwelijke berggidsen in Oostenrijk.
Hoeveel kost een opleiding tot berggids?
De kosten van de opleiding hangen af van het land. In Duitsland kun je rekenen op een bedrag tussen de 10.000 en 15.000 euro.
Waar is een berggids voor nodig?
Naast het bieden van professionele begeleiding die klanten zowel veiligheid als oriëntatie biedt, neemt de berggids ook de zorgvuldige planning van de tocht op zich, kent hij talloze alternatieve routes en binnenwegen en geeft hij eenvoudige tips en trucs over de juiste techniek.
Hoe lang duurt een opleiding tot berggids?
Gemiddeld duurt de opleiding tot berggids drie jaar. De duur van de opleiding kan echter variëren door de mogelijkheid van individuele planning en de behoefte aan praktische training.
Welke certificaten ontvangen berggidsen na het afronden van hun opleiding?
De certificaten “UIMLA International Mountain Leader” of “IVBV Mountain Guide” worden uitgereikt na voltooiing van de opleiding. Volgens de VDBS (Verband Deutscher Berg- und Skiführer e. V.) zijn dit de enige erkende certificaten voor commercieel gidsen in de bergen.
Waar hangt de prijs van een berggids vanaf?
De kosten van een bergtocht variëren afhankelijk van het aantal personen, de regio, de duur en de moeilijkheidsgraad van de tocht.
Wat houdt de opleiding tot berggids in?
De opleiding tot berggids bestaat uit theoretische en praktische specialisaties. Naast de “Techniek van het gidsen op elk alpien terrein” en de “Didactiek en methodologie van kennisoverdracht” krijgen aspiranten ook een uitgebreid begrip van de theoretische achtergrond.
