Elke wintersporter kent het wel: je staat ’s ochtends op, gaat naar het raam, trekt voorzichtig het gordijn opzij en denkt “Ik hoop dat het goed skiweer wordt”. Naar de lucht kijken kan je soms voor een raadsel stellen, vooral als je de wolken niet goed kunt interpreteren. Hieronder leggen we je uit wat wolken onthullen over het weer in de bergen en wat dat betekent voor het skiën.
Wat zijn wolken?
Over het algemeen zijn wolken gecondenseerde waterdamp in de lucht. Omdat wolken zich op verschillende hoogtes kunnen bevinden, kunnen ze grofweg in vier categorieën worden verdeeld: lage wolken (0 tot 3 km boven de aarde), middelhoge wolken (2 tot 7 km boven de aarde), hoge wolken (7 tot 12 km boven de aarde) en wolken die zich verticaal uitstrekken over meerdere hoogtes. Een indeling in categorieën kan ook worden gemaakt op basis van de vorm: cumuluswolken, bijvoorbeeld, zijn algemeen bekend als stapelwolken en ontstaan wanneer lucht opstijgt. Stratuswolken ontstaan wanneer warme lucht over koude lucht heen stroomt. Cirruswolken daarentegen worden ook wel vederwolken genoemd. Elk type kan op verschillende hoogtes voorkomen. Maar wat betekenen deze verschillende soorten wolken eigenlijk? Waar moeten wintersporters qua weer op voorbereid zijn als ze bijvoorbeeld een stratuswolk in de lucht zien?
Weer met cumuluswolken
Cumuluswolken, ook wel bloemkoolwolken genoemd, ontstaan meestal bij stabiel hogedrukweer. Ze laten het hart van elke wintersporter sneller kloppen, want ze beloven een dag met veel zon en geen weersverandering. Er moet wel worden opgelet wanneer de wolken snel omhoog stijgen. Dit kan een teken zijn dat het weer op het punt staat te veranderen.
Weer met lenswolken
De lenswolk behoort net zoals de schapenwolk tot de cumuluscategorie. Hij bevindt zich op gemiddelde hoogte – vandaar de technische term “Altocumulus lenticularis” – en is als een UFO gevormd. Uit dit type wolk kun je aflezen dat er een sterke wind waait op de bergkammen, dat er neerslag valt in de windstille gebieden en dat er warm, zonnig weer heerst aan de lijzijde van de bergen – oftewel aan de kant die van de wind weg ligt. Zolang het skigebied dus aan de lijzijde ligt, hebben wintersporters en bergliefhebbers geluk.
Weer met onweerswolken
Wanneer kleine wollige wolken snel in hoogte toenemen, is dat een teken dat het weer op het punt staat te veranderen. Deze aanvankelijk kleine wolken ontwikkelen zich snel tot onweerswolken, die in het vakjargon ook wel “cumulonimbus” of “ambos” worden genoemd. Ze strekken zich uit over meerdere hoogtes en kondigen bliksem en donder aan.
Weer met stratocumuluswolken
Stratocumuluswolken, ook wel “stratocumuli” genoemd, kunnen gemakkelijk worden verward met cumuluswolken, wat een uitdaging is voor bergliefhebbers. Dit is omdat cumuluswolken meestal veel zonneschijn beloven en stratocumuluswolken, daarentegen, meestal alleen een weersverbetering aankondigen.
Weer met stratuswolken
Stratuswolken worden onderscheiden op basis van hun hoogte. Wanneer middelhoge stratuswolken – “altostratus” genoemd – worden gevormd, kan een langzame, maar gestage bewolking van de hemel worden waargenomen. Voor wintersporters betekent dit dat het zicht op de pistes ook steeds slechter wordt en het weer snel verandert.
Weer met regenwolken
Een regenwolk, die op grotere, koudere hoogten verandert in een sneeuwwolk, wordt ook wel een “nimbostratus” genoemd en vormt zich over meerdere niveaus in de lucht. Dit type wolk laat nauwelijks zon door en daarom ziet de onderkant er extreem donker uit. Dit betekent dat het binnenkort gaat sneeuwen!
Weer met cirrostratuswolken
Cirrostratuswolken strekken zich als doorschijnende sluiers uit over de hele hemel. Als je dit type wolk ziet, kun je er meestal van uitgaan dat er ongeveer 36 uur later regen of sneeuw zal vallen.
Weer met vederwolken
Vederwolken, ook wel cirrus- of sluierwolken genoemd, behoren tot het geslacht van de hoge wolken, wat wil zeggen dat deze tussen de 7 en 12 km hoog liggen. In het enkelvoud spreekt men van “cirrus”, wat vertaald “plukjes haar” betekent. Dit beschrijft hun vorm vrij goed, want het zijn fijne, versnipperde, draadachtige wolken waarvan de randen meestal gerafeld zijn. De condenssporen die vliegtuigen elke dag in de lucht achterlaten, behoren ook tot deze categorie. Cirruswolken duiden meestal op de vorming van een weerfront – zowel een warmte- als koufront. Soms verdwijnen ze echter net zo snel als ze gekomen zijn en blijft het weer hetzelfde. Het volgende spreekwoord onder de bergbeklimmers klopt aldus, tenminste wat betreft wolken: “Je kunt je vergissen in vrouwen en cirruswolken.”
Naast wolken zijn er nog een heleboel andere weertekens waarvan de interpretatie het leven van bergliefhebbers gemakkelijker kan maken. Een gedetailleerde bergweergids zoals “The Mountain Calls: Weather Guide for Mountain Safety” is daarom aan te raden.
