Biatlon is een van de bekendste en populairste wintersporten ter wereld. Veel winterliefhebbers zijn gefascineerd door de sport, die uithoudingsvermogen en precisie op een unieke manier combineert. Zij volgen de wedstrijden gretig, waarin de atleten elkaar jaar na jaar overtreffen met uitstekende prestaties. SnowTrex heeft 10 feiten over de biatlon op een rijtje gezet en laat zien wat zo speciaal is aan deze sport voor vele wintervrienden.
1. Wat is biatlon?
Biatlon is een sport die vooral in de winter wordt beoefend en zijn oorsprong in de jacht vindt. De term ‘biatlon’ stamt uit de Griekse periode en betekent ’tweestrijd’. De ’twee’ verwijst niet naar de atleten, maar naar de twee disciplines die worden beoefend: langlaufen en schieten. Biatlon combineert dus een uithoudingsdiscipline met een precisiediscipline en vereist door deze unieke combinatie een bijzondere reeks vaardigheden van de atleten.
2. Geschiedenis van biatlon
De biatlonsport heeft zich in de loop der duizenden jaren ontwikkeld. Uit Noorse grotschilderingen blijkt dat de mens meer dan 5000 jaar geleden al ski’s gebruikte als hulpmiddel om wilde dieren in de sneeuw op te sporen. Een afbeelding uit 1050 AD toont een jagende man met pijl en boog op ski’s, wat als de voorloper van de huidige biatlon kan worden geïnterpreteerd.
De oorsprong van de huidige biatlonsport met haar combinatie van schieten met een geweer en langlaufen ligt in de militaire sfeer. In de loop der eeuwen verspreidde de sport zich van de Noorse en Russische militairen naar alle landen die in de winter met veel sneeuw te maken hadden.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de combinatiesport gedemilitariseerd en werd biatlon steeds meer geaccepteerd en gepromoot als een civiele sport. In 1954 erkende het Internationaal Olympisch Comité biatlon als een volwaardige sport en in 1958 werden de eerste wereldkampioenschappen in Saalfelden, Oostenrijk gehouden. De sport schreef vervolgens Olympische geschiedenis in 1960 in het skioord Palisades Tahoe. In die tijd heette het skigebied nog Squaw Valley Ski Resort. Tot dan toe werden de wedstrijden alleen voor mannen gehouden en pas in 1981 vond de eerste internationale wedstrijd voor vrouwen plaats in Jáchymov, destijds in Tsjecho-Slowakije. De eerste wereldkampioenschappen in biatlon voor vrouwen werden in 1984 gehouden, toen nog separaat van de mannen. Sinds 1989 worden de wereldkampioenschappen voor alle geslachten op één datum gehouden en sinds 1992 in Albertville is biatlon ook een Olympische discipline voor vrouwen.
Vandaag is biatlon een van de bekendste wintersporten en is het na voetbal en Formule 1 de derde populairste TV-sport in Duitsland. Een van de redenen hiervoor is de combinatie van langlaufen en schieten, die deze wintersport zo uniek maakt en die de spanning er tot het einde van de wedstrijd in houdt. Daarnaast zijn natuurlijk ook de atleten, die in de winter schitteren, fascinerend en met nieuwe records en spectaculaire overwinningen biatlongeschiedenis blijven schrijven.
3. Biatlon disciplines
Er zijn verschillende disciplines in de biatlonsport, die alle dezelfde basisprincipe volgen, namelijk de combinatie van langlaufen en schieten. De biatlondisciplines verschillen van elkaar wat betreft regels, afstanden en het aantal deelnemers. Momenteel worden de volgende zeven disciplines gehouden in de wereldbeker biatlon en op de wereldkampioenschappen: individueel, sprint, achtervolging, massastart, estafette, gemengde estafette en de enkel-gemengde estafette. Op de Olympische Spelen staan dezelfde disciplines op het programma, met uitzondering van de enkel-gemengde estafette.
SnowTrex heeft hier de biatlon disciplines onder de loep genomen.
4. Biatlonuitrusting
De uitrusting van een biatleet omvat vele speciale artikelen. De basisuitrusting bestaat uit het pak, de juiste skibril, warme handschoenen en een muts om de oren te beschermen. Natuurlijk zijn het geweer, de juiste ski’s en skistokken ook essentieel.
Het eerste hoofdbestanddeel van de biatlonuitrusting is het materiaal die nodig is voor het langlaufen. Dit is natuurlijk de langlaufski. Aangezien atleten hoofdzakelijk de schaatstechniek gebruiken, is dit meestal een schaatsski van ongeveer 1,2 kg en ca. 5 cm breed. De lengte van de ski is afhankelijk van de grootte van de atleet en is niet gelimiteerd. Een ander belangrijk onderdeel van de uitrusting zijn de langlaufschoenen, die met een binding ongeveer in het midden van de ski worden bevestigd. Om de atleten een betere stimulans te geven, kunnen ze bij elke stap het achterste deel van de laars van de ski optillen. De ski’s en de schoenen worden aangevuld met langlaufstokken. Deze zijn ongeveer op schouderhoogte van de biatleten en garanderen dat de atleten zich optimaal in de sneeuw kunnen afzetten.
Het tweede hoofdbestanddeel van de uitrusting is het geweer, waar de atleten een wapenvergunning voor nodig hebben. Er wordt gespecificeerd dat het om een geweer van klein kaliber gaat en dat het tussen 3,8 en 4,5 kg weegt. De geweren worden bovendien voor elke wedstrijd door de juryleden gecontroleerd… veiligheid gaat altijd voorop. De atleten krijgen wat speelruimte met betrekking tot sommige details van het geweer. Zij kunnen onder meer de grootte, het materiaal en de textuur van de kolf kiezen en compartimenten voor gereedschap of reservemunitie in hun geweer laten inbouwen.
Er zijn ook bepaalde specificaties voor de munitie. De projectielen moeten bijvoorbeeld een kaliber van .22 lr (5,6 mm) hebben. Bovendien moet de kogel tussen 2,55 en 2,75 gram wegen en een maximale schietsnelheid van 360 m/s hebben. De munitie is ook speciaal aan lage temperaturen aangepast.
Naast hun kleding en hun langlaufuitrusting hebben de biatleten een geweer van ongeveer 4 kg dat zij samen met de munitie in een draagsysteem tijdens de wedstrijd op hun rug moeten dragen.
5. Biatlonwedstrijden
In het biatlon zijn er veel wedstrijden voor verschillende leeftijdsgroepen en prestatieniveaus. De bekendste wedstrijden zijn de internationale wedstrijden van de beroepsvrouwen en -mannen. Dit zijn de Olympische Winterspelen, de wereldkampioenschappen biatlon en de wereldbeker biatlon.
De wereldbeker biatlon is het hoogste wedstrijdniveau in biatlon en strekt zich over een hele winter uit. De wereldbeker wordt normaal gesproken op negen WK-locaties gehouden, die door de Biathlon World Federation (IBU) worden georganiseerd. Bij elke race proberen de atleten wereldbekerpunten te verzamelen. Aan het einde van het seizoen worden alle punten opgeteld en de biatleet met de meeste wereldbekerpunten wint het algemeen wereldbekerklassement. Daarnaast is er sinds 1989 ook een klassement voor afzonderlijke disciplines dat de winnaar van het seizoen in de desbetreffende discipline bepaalt.
Aan het einde van de afgelopen wedstrijdreeks presenteerde de Wereldfederatie hier de beste foto’s van het seizoen:
Please also note that by using our services and integrating the YouTube API Services, the YouTube Terms of Service and the YouTube API Services Terms apply and your use of our website is deemed to be acceptance of these terms.
Biatlon maakt sinds 1960 deel uit van het officiële Olympische programma, toen een 20 km-race werd gehouden. Sindsdien worden om de vier jaar biatlonwedstrijden gehouden tijdens de Olympische Winterspelen. In 2018 in Pyeongchang werden 33 medailles uitgereikt in elf wedstrijden in verschillende disciplines, waarmee biatlon één van de Olympische sporten met de meeste wedstrijden is.
De wereldkampioenschappen biatlon voor mannen worden sinds 1958 en voor vrouwen sinds 1984 in alle niet-Olympische jaren gehouden. De Wereldkampioenschapswedstrijden vinden normaliter over twee weken in februari of maart plaats en maken deel uit van de wereldbeker biatlon.
6. Langlaufen
De eerste discipline van de combinatiesport biatlon is langlaufen. Afhankelijk van de discipline moeten biatleten in één wedstrijd een afstand van 3 tot 20 km afleggen met een optimale skitechniek. De schaatstechniek is sinds de jaren 1980 ingeburgerd en wordt tot op vandaag nog steeds bijna uitsluitend gebruikt.
Bij deze techniek duwen de atleten zich met één ski en de stokken van de grond en glijden ze op de andere ski naar voren – vergelijkbaar met inline-skaten of schaatsen. Afhankelijk van de baanomstandigheden en de wedstrijdsituatie gebruiken atleten vier basistechnieken of ritmes van de schaatstechniek: 2-1-kort, 2-1-lang, 1-1 en een stokloze techniek. Maar wat betekenen de namen van de technieken precies? Een precieze uitleg van de 2-1-kort techniek: Bij de 2-1-kort techniek, ook wel leidende arm techniek of bergstap genoemd, verwijst de ‘2-1’ naar de twee benige-afzetbewegingen ondersteund door slechts één dubbele stok afzet met de armen. De techniek is betrekkelijk langzaam, maar bijzonder doeltreffend op steil hellend terrein. Het ‘korte’ verwijst naar de vrij korte glijfase op stijgend terrein.
Alle vier de ritmes zijn zeer inspannend en gebruiken bijna alle spieren van het lichaam. Alleen de beste atleten in de sport slagen erin het lichaam tussen de duurinspanningen en de korte fasen op de schietbaan onder controle te houden, zodat nauwkeurige schoten worden gelost.
7. Schieten bij biatlon
Schieten is de precisiediscipline van het biatlon, waar de atleten zich bijzonder goed moeten concentreren en focussen.
Er wordt afhankelijk van de discipline minstens één keer liggend en één keer staand geschoten. Er zijn 30 schietlijnen op de schietbaan, waaruit de atleten tijdens de wedstrijd er één kunnen kiezen, tenzij de wedstrijdvolgorde is vastgesteld. Er zijn vijf doelen op precies 50 m van de atleten, met een diameter van 4,5 cm (buikschieten) of 11,5 cm (staand schieten). Als de biatleet raak schiet, schuift een wit doelwit voor het zwarte doelwit. Als de atleet het doel niet raakt, moet hij, afhankelijk van de biatlondiscipline, een strafronde van 150 m of 75 m per gemist schot afleggen, of krijgt hij een strafminuut.
Het doel van elke biatleet is om tijdens het schieten alle vijf de doelen snel te raken, om zo weinig mogelijk tijd te verliezen en onmiddellijk naar de baan terug te kunnen keren.
8. Beroemde biatlonsporters en hun records
De beroemdste atleten in de biatlonsport zijn vooral de mannelijke en vrouwelijke biatleten met de meeste successen en medailles. Aangezien biatleten gewoonlijk in verschillende en vaak in alle disciplines van hun sport uitkomen, zijn de meest erkende records diegene die de meeste gouden medailles in een van de drie belangrijkste competities hebben gewonnen.
De Noor Ole Einar Bjørndalen wordt beschouwd als de meest succesvolle biatleet aller tijden. Hij heeft meer dan 25 jaar aan internationale biatlonwedstrijden meegedaan. In die periode speelde hij niet minder dan 20 jaar aan de top van de profcompetities. De beroemdheid won acht gouden medailles op de Olympische Winterspelen en wist 20 gouden medailles op wereldkampioenschappen te behalen. Bjørndalen ging zo de geschiedenis in als recordhouder van de meeste gouden medailles in niet minder dan twee van de belangrijkste biatloncompetities.
Martin Fourcade werd eveneens een biatlon beroemdheid, nadat hij meer dan tien jaar lang schitterde met uitstekende prestaties. Hij was de eerste biatleet die zeven keer op rij de wereldbeker won. Bovendien kon de Fransman nog 15 WK-medailles en zeven Olympische podiumplaatsen op zijn naam schrijven.
Een beroemde en zeer succesvolle biatlete is Magdalena Neuer. Zij was tussen 2006 en 2012 actief in professionele biatlonwedstrijden en kon in die periode in totaal 47 wereldbekeroverwinningen vieren. Bovendien won de Duitse tweemaal goud op de Olympische Spelen en kon zij zich met twaalf gouden medailles recordhouder noemen van de meeste gouden wereldkampioenschappen voor vrouwen.
Twee andere iconen van de biatlon zijn de biatleten Darja Domratcheva en Magdalena Forsberg. Eerstgenoemde is de echtgenote van Ole Einar Bjørndalen en kan zij zich, net als haar echtgenoot, recordhoudster noemen van de meeste gewonnen gouden medailles door een biatleet op de Olympische Spelen. De Wit-Rus wist tussen 2014 en 2018 het goud te winnen in de individuele discipline, de achtervolging, de massastart en de estafette. Magdalena Forsberg is de derde vrouw die een record heeft voor de meeste gouden medailles in een van de drie grote competities. De Zweed was de dominantste atleet in de sport tussen 1997 en 2002. In deze periode kon zij het onbetwiste record van zes wereldbekeroverwinningen op rij voor vrouwen vestigen. Zij is ook zesvoudig wereldkampioene en behaalde twee bronzen medailles op de Olympische Winterspelen van 2002 in Salt Lake City.
Andere namen die je gehoord moet hebben als je een fan bent van de Duitse biatlonwereld: Laura Dahlmeier, Arnd Pfeiffer, Erik Lesser, Marina Glagow, Kati Wilhelm, Andrea Henkel, Uschi Disl, Frank Ullrich, Ricco Groß, Raphaël Poirée, Sven Fischer, Michael Greis, Peter Angerer.
9. Biatlon seizoen
De biatlonwedstrijden vinden allemaal plaats in het winterseizoen. De Internationale Biatlonunie (IBU) bepaalt, afhankelijk van wedstrijden die in het seizoen plaatsvinden, de data en plaatsen voor de wereldkampioenschappen en de wereldbeker.
Voor de wereldbeker moeten per seizoen tussen eind november en eind maart in totaal 22 individuele wedstrijden en vier wedstrijden voor elke estafette worden gehouden. De wedstrijden worden gehouden op negen verschillende WK-locaties. In alle niet-Olympische jaren is één WK-locatie tevens de Wereldkampioenschap-locatie dat gedurende twee weken in februari of maart plaatsvindt.
De biatlonwedstrijden die deel uitmaken van de Olympische Winterspelen, worden om de vier jaar in februari gehouden.
10. Populaire biatlonbestemmingen
Veel skigebieden in de Alpen hebben langlaufloipes waar winterfans als onderdeel van een cursus of op eigen houtje kunnen trainen voor het langlaufgedeelte van de biatlon. Veel regio’s, zoals de Oostenrijkse Olympische regio Seefeld, de regio Auvergne-Rhône-Alpes in Frankrijk, het Zwitserse Engadin en de Oberhof-vakantieregio in Duitsland, zijn echte bolwerken van het langlaufen. Het absolute langlaufparadijs van de Alpen is beslist, het gebied van de Italiaanse Dolomieten met maar liefst zo’n 1300 kilometer aan loipes.
Schieten is natuurlijk ook zeer aantrekkelijk voor amateurbiatleten. Dit kan alleen worden beoefend op schietbanen, die zich meestal in biatlonstadions bevinden. Voor beginners zijn er workshops waar ervaren biatleten hen de grondbeginselen van de combinatiesport bijbrengen. Biatlonworkshops worden aangeboden in winterparadijzen zoals Garmisch-Partenkirchen in Beieren, Oberhof in Thüringen, Hochfilzen in Oostenrijk en het skigebied Arosa-Lenzerheide in Zwitserland.
Nieuwsgierige winterliefhebbers en ook ervaren recreatieve biatleten hebben dus een ruime keuze aan bestemmingen waar zij hun biatlonkunsten kunnen uitproberen, oefenen, trainen en perfectioneren.
FAQs over biatlon
Wat is biatlon?
Biatlon is een wintersport die bestaat uit langlaufen en schieten. De sport combineert uithoudingsvermogen en precisie in zeven verschillende disciplines en vergt van de atleten een bijzonder scala aan vaardigheden.
Waar komt de term ‘biatlon’ vandaan?
De term ‘biatlon’ stamt uit de Griekse tijd en betekent ’tweestrijd’. De ’twee’ verwijst naar de twee disciplines die worden beoefend: langlaufen en schieten.
Wanneer vond het eerste wereldkampioenschap biatlon plaats?
Het eerste wereldkampioenschap biatlon voor mannen werd in 1958 gehouden in Saalfelden, Oostenrijk. De vrouwen mochten in 1984 in Chamonix voor het eerst deelnemen aan een wereldkampioenschap biatlon. Sinds 1989 worden de wereldkampioenschappen gelijktijdig en voor beide geslachten georganiseerd.
Wanneer is biatlon olympisch geworden?
Biatlon werd in 1954 door het Internationaal Olympisch Comité erkend als een onafhankelijke sport. De sport stond voor het eerst op het programma van de Olympische Winterspelen van 1960 in Squaw Valley. Vrouwen konden in 1992 in Albertville voor het eerst deelnemen aan de Olympische biatlonwedstrijden.
Welke disciplines zijn er in de biatlon?
Bij de wereldkampioenschappen biatlon zijn er momenteel zeven disciplines: individueel, sprint, achtervolging, massastart, estafette, gemengde estafette en de enkel-gemengde estafette. Alleen op de Olympische Spelen is er één discipline, de enkelvoudige gemengde estafette, die geen deel uitmaakt van de wereldkampioenschappen en ook niet van de wereldbeker.
Wat hoort er bij de biatlonuitrusting?
De uitrusting van een biatleet omvat vele speciale artikelen: biatleten hebben de juiste kleding, een sportbril, langlaufski’s, langlaufschoenen en langlaufstokken nodig. Voor het schieten hebben de atleten ook een geweer en munitie nodig, een draagsysteem om het geweer tijdens het langlaufen op de rug te dragen.
Hoe vaak schiet je in de biatlon?
Hoe vaak biatleten binnen een wedstrijd schieten, hangt van de discipline af. Bij de sprint, bij de kwalificatie voor de supersprint en bij alle estafettes gaan de atleten twee keer naar de schietbaan. In alle andere disciplines gaan ze vier keer over de schietbaan. Als de atleten op de schietbaan zijn, moeten ze vijf doelen raken, ongeacht de discipline.
Hoe lang is de straflus in de biatlon?
Als een atleet bij het schieten een doel mist, moet hij of zij in bijna alle disciplines een straflus afwerken. De straflus is 150 m lang, of 75 m in de supersprint en in de enkelvoudige estafette, en bevindt zich naast de schietbaan. Alleen in de individuele race is de straf voor een misser niet een strafronde, maar een straftijd van één minuut.
Welke wedstrijden zijn er in het biatlon?
De bekendste en belangrijkste wedstrijden in het biatlon zijn de internationale wedstrijden van de profs. Daartoe behoren de wereldbeker biatlon, de Olympische Winterspelen en de wereldkampioenschappen biatlon.
Waar kan ik biatlon uitproberen?
In de meeste biatlonstadions kunnen nieuwsgierige winterfans de wintersport uitproberen. Er worden gewoonlijk biatlonworkshops aangeboden om beginners de grondbeginselen van het schieten en het langlaufen bij te brengen. Deze workshops worden onder meer aangeboden in de Duitse bestemmingen Garmisch-Partenkirchen en Oberhof, de Oostenrijkse stad Hochfilzen en het skioord Arosa-Lenzerheide in Zwitserland.
