Après-ski hoort bij wintersport zoals stokken bij ski’s. Maar wat honderd jaar geleden begon als een sociaal samenzijn na het skiën, ontaardt bij sommigen in wilde alcoholische uitspattingen. Dit kan niet alleen fysieke, maar ook juridische gevolgen hebben. Ernstige ongelukken en dure juridische procedures zijn echter niet nodig als wintersporters het après-skiplezier verantwoord aanpakken. SnowTrex laat zien hoe dit kan.
Van de stevige aardappelsoep tot het wilde feest
Après-ski komt uit het Frans en betekent als het ware “na het skiën”. Het verwijst naar het entertainmentprogramma in skigebieden in de avond. De oorsprong van après-ski gaat terug tot het midden van de 19e eeuw. In het Noorse Telemark ontstond de traditie om na een dag op de piste gezellig samen te zitten. Mensen ontmoetten elkaar meestal voor een diner met vrienden in hun eigen huis. Een typische après-ski maaltijd in die tijd was een stevige aardappelsoep, met daarbij de gebruikelijke Aquavit.
Een paar decennia later bereikte de gewoonte de Alpen. In 1893 bood de skiclub Glarus in Zwitserland voor het eerst een après-ski programma aan. Dit viel zo goed in de smaak bij wintersporters dat het avondprogramma zich al snel over het hele Alpengebied verspreidde. Tegenwoordig omvat het après-ski aanbod restaurants, après-ski bars en live muziek met de beste hits tot disco’s. Wintersporters kunnen kiezen uit een breed aanbod, van een gezellig diner tot een wild feest tot in de vroege uurtjes. Après-ski is een geweldige manier om andere wintersporters te leren kennen, om te ontspannen na een inspannende sport en natuurlijk om gewoon plezier te hebben.
Maar op veel plaatsen betekent après-ski ook: veel alcohol. Vooral een hoge alcoholconsumptie kan echter ernstige gevolgen hebben. Skiërs met een kater of zelfs dronken skiërs kunnen ernstige ongelukken veroorzaken. Volgens onderzoeken van de Oostenrijkse Raad voor Verkeersveiligheid staat maar liefst 20 procent van de skiërs met meer dan 0,5 promille op de piste. Dit leidt niet alleen tot onnodige blessures, maar kan onder bepaalde omstandigheden ook strafrechtelijk worden vervolgd.
Alcohol op de piste vormt een gevaar voor jezelf en anderen
Het moet voor iedereen duidelijk zijn welke gevolgen alcoholgebruik heeft op het lichaam. Aan de ene kant breng je jezelf in gevaar. Alcohol kan bijvoorbeeld sneller onderkoeling veroorzaken omdat het de bloedvaten verwijdt. Dit betekent dat het bloed sneller stroomt en het lichaam dus ook meer warmte afgeeft. Onder invloed van alcohol merk je daarom niet zo snel dat je het koud krijgt.
Alcohol droogt het lichaam ook uit. Hierdoor word je moe en minder alert. Bovendien gedragen mensen zich roekelozer onder invloed van alcohol omdat het risicobewustzijn verlaagt. Tot slot wordt ook het coördinatie- en concentratievermogen sterk verminderd onder invloed van alcohol. In gevaarlijke situaties kunnen we niet meer snel genoeg reageren, waardoor we sneller vallen en ongelukken krijgen.
Alcohol tast ook ons gezichtsvermogen aan, omdat onze ogen informatie naar de hersenen sturen. Dit vormt op zijn beurt een 3D-beeld dat ons niet alleen in staat stelt om het object te herkennen, maar ons ook informatie geeft over afmetingen en afstand. Bij skiën is dit belangrijke informatie om het skiën op de piste zonder ongelukken te coördineren. Alcohol verstoort dit zeer complexe proces, waardoor we dingen niet meer nauwkeurig of alleen wazig herkennen. Net als bij autorijden is alcohol dus een veiligheidsrisico op de piste.
Dronken skiën is niet strafbaar, maar kan wel juridische gevolgen hebben
De Internationale Skifederatie FIS stelt daarom heel duidelijk in haar richtlijnen: wintersporters moeten voorzichtig en bedachtzaam zijn op de piste. De eerste FIS-regel stelt dat wintersporters zich zo moeten gedragen dat ze zichzelf of anderen niet in gevaar brengen. De tweede regel schrijft voor dat men altijd beheerst moet skiën. Wie dronken of aangeschoten skiet, doet meestal geen van beide en overtreedt dus de FIS-regels.
Maar hoewel deze regels wereldwijd gelden voor wintersporters, zijn ze geen wet. In tegenstelling tot autorijden is het dus niet strafbaar om dronken te skiën. Er kunnen wel gevolgen aan verbonden zijn, zoals een verbod om de piste op te gaan. Maar noch alcohol drinken noch dronken skiën is illegaal. Als er echter ongelukken gebeuren, worden de FIS-regels gebruikt als basis in gerechtelijke procedures en wordt het alcoholgebruik meegenomen in de schuldvraag.
Als er dus er een ongeluk gebeurt en iemand een klacht indient, kan dit gevolgen hebben in zowel een civiele als een strafrechtelijke procedure. Als de rechtbank besluit dat de skiër nalatig heeft gehandeld door alcohol te drinken en de FIS-richtlijnen heeft overtreden, kan hij als enige schuldig worden bevonden.
In 2011 oordeelde de rechtbank in München bijvoorbeeld dat, naast het negeren van verschillende FIS-regels, het hoge alcoholgebruik van de skiër in kwestie had geleid tot een ongeluk met een sneeuwruimer en dat hij daarom schuldig was aan het ongeluk.
Verantwoord après-skiën
Wat betekent dit alles voor het gedrag tijdens de après-ski? Is het beter om helemaal niet te drinken? Zoals met veel dingen komt het aan op de mate: iedereen die zijn après-ski begint met een glas of twee champagne bij het ontbijt en vervolgens de piste op gaat, is natuurlijk onverantwoord bezig. De regel is: als je skiet, drink je niet.
Maar bij de après-ski na een dag skiën zijn één of twee glazen volkomen acceptabel. Natuurlijk is dit slechts een ruwe richtlijn. Want hoeveel alcohol te veel is, hangt vooral af van de volgende factoren: het geslacht, de hoeveelheid alcohol, het type drank en de maaginhoud.
Vrouwen verdragen minder alcohol dan mannen
Vrouwen verdragen minder alcohol dan mannen. Dit komt doordat het vetgehalte in het lichaam bij vrouwen hoger is en tegelijkertijd het vochtgehalte lager is dan bij mannen. Omdat vet geen alcohol absorbeert, wordt de alcohol bij vrouwen over minder lichaamsvocht verdeeld. Het resultaat is een hogere concentratie alcohol in het bloed, zelfs als een vrouw hetzelfde weegt als een man.
Niet alle alcohol is hetzelfde
Hoe snel alcohol naar je hoofd stijgt hangt ook af van het type drankje. Men moet tijdens de après-ski bijvoorbeeld bijzonder voorzichtigheid zijn met cocktails en populaire warme alcoholische drankjes, zoals glühwein, ‘Jägertee’ of de typische Zwitserse koffie Lutz.
Warme alcohol komt namelijk iets sneller in de bloedbaan terecht dan koude alcohol en stijgt daardoor sneller naar het hoofd. Daarbij komen nog de suikerhoudende stoffen die worden toegevoegd aan warme alcoholische dranken en cocktails. Deze zorgen er ook voor dat de alcohol sneller in het bloed belandt. Een ander gevaar is dat de zoete mixdrankjes de smaak van de alcohol maskeren, zodat je onbewust meer drinkt.
Natuurlijk zijn er verschillen met alcoholische dranken die niet gemixt zijn. Een glas bier bevat bijvoorbeeld minder alcohol (ongeveer 5 procent alcohol) dan een tas glühwein (tot wel 14,5 procent). Maar uiteindelijk is de hoeveelheid alcohol bepalend voor het alcoholgehalte in het bloed en hoe het wordt opgenomen via voedsel in de maag.
Een basis leggen
Hoewel après-ski traditioneel voor het avondeten plaatsvindt, kun je de rollen ook gewoon omdraaien. Er klopt namelijk wel degelijk iets van het gezegde dat je “een basis moet leggen” voordat je gaat drinken. Als je voor het drinken een vette, calorierijke maaltijd eet, maak je het moeilijker voor de alcohol om in je bloedbaan te komen. Dit kunnen bijvoorbeeld een stevige kaasfondue, knoedel- of pastagerechten, vette vis of zelfs gebakken aardappelen zijn.
Tijdens het après-skiën is het ook een goed idee om na elk glas alcohol een glas water te drinken. Zo belandt de alcohol langzamer in het bloed en voorkom je de typische uitdroging door alcohol. Kleine snacks zoals noten of soep helpen het lichaam ook om de alcohol beter te verwerken.
Ondanks alle voorzorgen moet je altijd oppassen dat je niet onder invloed gaat rijden. Want dat is overal strafbaar en gevaarlijk. Eén glas glühwein kan al te veel zijn. In geval van twijfel is het veiliger om de auto te laten staan en een taxi terug naar het hotel te nemen. Sommige après-ski locaties bieden een pendeldienst terug naar het hotel aan, wat ook een goed alternatief kan zijn voor de terugweg.
De nationale wet geldt op de piste
Maar wat gebeurt er als je ondanks alle voorzorgsmaatregelen dronken de piste op gaat en er een ongeluk gebeurt? De strafrechtelijke gevolgen van alcoholgebruik of de hoogte van de schadevergoeding worden bepaald door de nationale wetgeving.
Omdat de FIS-regels internationaal gelden, gebruiken rechters ze wereldwijd ook als maatstaf bij het ophelderen van de schuldvraag bij een ongeluk. Daarnaast zijn straffen altijd afhankelijk van het individuele geval en de specifieke omstandigheden.
Zo wordt er gekeken naar het alcoholpercentage in het bloed, het type en de ernst van de schade en het exacte gedrag van de wintersporter dat tot het betreffende ongeluk heeft geleid. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende niveaus van nalatigheid in zowel het civiele als het strafrecht.
In het Duitse strafrecht betekent “bewuste nalatigheid” bijvoorbeeld dat de persoon vanaf het begin wist dat hij of zij schade kon veroorzaken, maar desondanks niet met de handeling stopte. In het geval van “onbewuste nalatigheid” wordt aangenomen dat de persoon die de schade veroorzaakt geen kwade bedoelingen had en zich niet realiseerde dat er een ongeluk had kunnen gebeuren. Degenen die met opzet handelen, hebben zelfs opzettelijk de bedoeling om anderen schade te berokkenen. Deze gradaties van nalatigheid verschillen tussen het strafrecht en het burgerlijk recht en per land.
In Zwitserland bijvoorbeeld kunnen bepaalde verzekeringsuitkeringen worden verlaagd voor Zwitserse burgers. Bij een eigen ongeval wordt de daguitkering verlaagd. Als anderen gewond raken, wordt de particuliere aansprakelijkheidsverzekering verlaagd en moet de persoon die het ongeluk heeft veroorzaakt de schade uit eigen zak betalen.
In Duitsland kunnen ongelukken op de skipiste onder invloed van alcohol, naast civielrechtelijke schadevergoedingen, zelfs leiden tot gevangenisstraffen tot tien jaar.
In Italië, waar de politie verantwoordelijk is voor de veiligheid op de piste, is de meest voorkomende consequentie voor dronken skiën zonder ongeval een boete. Daarnaast zorgen de agenten ervoor dat de dronken wintersporters veilig van de piste worden begeleid.
De meeste pistebeheerders en zelfs de politie zijn echter tegen alcoholcontroles of alcoholverboden tijdens het skiën. Ski-ongelukken veroorzaakt door dronken wintersporters komen eigenlijk maar zelden voor. Dit is te danken aan betere pistes, beter materiaal, maar vooral aan het gezondheids- en verantwoordelijkheidsbewustzijn onder wintersporters. Daarom beperken pistebeheerders en politie zich liever tot steekproeven als iemand duidelijk te veel gedronken heeft.
Kater: het over het hoofd geziene gevaar
Maar naast deze focus op dronken skiën, wordt een ander gevaar vaak over het hoofd gezien: de kater de ochtend erna. Natuurlijk kan iedereen die dat wil een nacht hard feesten. Maar dan moet het ook duidelijk zijn dat je de volgende dag niet de piste op gaat. Want zelfs als je na een avondje drinken gaat skiën, breng je jezelf en anderen in gevaar. De “kater” de volgende ochtend wordt vaak onderschat. In feite beïnvloedt de “kater” ook het lichaam en de hersenen.
Naast ethanol bevatten alcoholische dranken ook zogenaamde hogere alcoholen, die nog giftiger zijn en langer in het lichaam blijven. Tijdens een “kater” verwerkt het lichaam deze hogere alcoholen nog steeds. Dit leidt tot vermoeidheid, nek- en rugpijn, hoofdpijn en misselijkheid. Skiën wordt niet alleen erg onaangenaam, maar ook het concentreren wordt moeilijker. Ongelukken kunnen daardoor veel sneller gebeuren. Daarom is het voor iedereen veiliger dat je de piste niet op gaat.
Als je echter met mate drinkt, je eigen grenzen niet overschrijdt en in geval van twijfel de piste vermijdt, kun je zowel plezier beleven aan skiën als aan après-ski.
Après-ski moet goed gepland worden
Een goed begin voor een geslaagde après-skidag kan bijvoorbeeld zijn om de skidag af te sluiten met een uitgebreid avondmaal. Daarna kun je het rustig aan doen en beginnen met een warme chocolademelk of thee (met drank).
Als je daarna overgaat op alcohol, moet je voorzichtig zijn met cocktails of warme mixdrankjes en niet meerdere glazen achter elkaar drinken. Na de glühwein is een glas water aan te raden en daarna misschien een kleine snack voordat je weer overgaat op alcohol. Zo hoef je de heerlijke après-ski drankjes niet te missen en drink je toch verantwoord. Daarna is het terug naar het hotel met de bus, taxi of shuttle.
Een andere goede après-ski tip is om vroeg te beginnen en vroeg te eindigen. Zo slaap je genoeg na het après-skiën en ben je de volgende ochtend fit en uitgerust voor de piste.
Après-ski is een leuke traditie om een dag op de piste mee af te sluiten. Maar als je jezelf of anderen niet in gevaar wilt brengen, doe het dan rustig aan met alcoholgebruik. Er is niets mis met twee of drie glazen bier na het skiën. Maar overmatig alcoholgebruik kan – zelfs de dag erna – gemakkelijk tot ongelukken leiden en zelfs strafrechtelijke gevolgen hebben. Drink daarom met mate, dan heb je meer plezier!
Veelgestelde vragen over après-ski
Waar komt après-ski vandaan?
Après-ski komt uit het Frans en betekent “na het skiën”. Het verwijst naar het sociale samenzijn na het skiën. De traditie gaat terug tot de 19e eeuw en begon in Telemark, Noorwegen.
Wat zijn de gevaren van alcohol drinken en skiën?
Alcohol tast verschillende lichamelijke en hersenfuncties tegelijk aan. We zien slechter, onze coördinatie neemt af, we zijn niet geconcentreerd en overschatten snel onze capaciteiten. Dit alles vergroot de kans op ongelukken op de piste. Je kunt niet alleen jezelf verwonden, maar ook anderen.
Is dronken skiën illegaal?
In tegenstelling tot autorijden is er geen wet die de alcohollimiet tijdens het skiën regelt. Toch breng je jezelf en anderen in gevaar en overtreed je de gedragsregels van de Internationale Skifederatie. Als er een ongeluk gebeurt, kan dronken skiën bovendien een negatief effect hebben op de straf.
Wat zijn de juridische gevolgen van skiën onder invloed?
Wanneer skiën onder invloed tot een ongeval leidt, wordt de schuld zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk vastgesteld. In een strafrechtelijke procedure kunnen de straffen van boetes tot gevangenisstraffen oplopen. In een civiele procedure moet de schuldige partij de geleden schade vergoeden.
Zijn er nationale verschillen in de straffen?
De schuldvraag hangt af van de mate van nalatigheid. Deze wordt in het burgerlijk recht anders gedefinieerd dan in het strafrecht. Er zijn ook nationale verschillen. Daarom kunnen de straffen van land tot land verschillen. Naast het algemene juridische aspect spelen ook individuele factoren zoals het alcoholpercentage en het type en de ernst van de schade een rol bij de strafmaat.
Wat beïnvloedt het alcoholgehalte in het bloed?
Hoe alcohol in het bloed wordt verwerkt, hangt af van het geslacht, de hoeveelheid gedronken alcohol en het type drank. Wat je voordien hebt gegeten, heeft ook invloed op hoe snel alcohol wordt afgebroken. Vrouwen bereiken met lagere hoeveelheden alcohol hogere promillagewaarden dan mannen, warme alcohol stijgt sneller naar het hoofd en vet, calorierijk voedsel zorgt voor een goede basis.
Moet je het helemaal zonder après-ski stellen?
Nee! Après-ski hoort bij wintersport en is een leuke manier om een dagje skiën gezellig af te sluiten en andere wintersporters te leren kennen. Maar je moet wel verantwoordelijk zijn: als je te veel gedronken hebt, kun je beter niet autorijden. Het is ook beter om de volgende dag niet te skiën als je een kater hebt. Verder geldt de regel: als je skiet, drink dan niet.
